اثبات خداوند از طریق امکان عام

اثبات خداوند از طریق امکان عام

موجود ممکن هم که امکان عام وجود و صفات را دارد بالفعل موجود است ولی با فرض وجود خداوند چون بدون وجود خداوند محال وقوعی است ولی در مورد خداوند چنین نیست چون خداوند وابسته به چیزی نیست تا با نبود آن محال لازم بیاید. وجود خداوند به عنوان موجود مجرد امکان عام وجود دارد و محال نیست ( نه محال ذاتی است و نه محال وقوعی) پس بالفعل موجود است و وجودش واجب است. 

برهان حدوث امام رضا علیه السلام

برهان حدوث امام رضا علیه السلام

امام رضا علیه السلام در جواب کسی که پرسید دلیل بر وجود خداوند چیست؟ فرمودند: «أنت لم تکن ثم کنت،‌ و قد علمت أنک لم تکوّن نفسک و لا کوّنک من هو مثلک^[1]»؛ «دلیل حدوث عالم خود هستی که پیش از این نبودی ولی اکنون هستی و تو می دانی که پدیدآورنده‌ی خودت نیستی و کسی مانند تو نیز به وجود آورنده‌ی تو نیست». این استدلال مقدمات روشن ولی ذکر نشده دارد و با ظاهر کردن این مقدمات بدیهی بودن و درستی استدلال امام روشن می‌شود و در واقع تقریر کلام امام به این صورت خواهد بود که:

1. «تو معدوم بودی و موجود شدی»؛
2. در این صورت «یا علت نداری(باطل است) و یا علت داری»؛
3. در صورت دوم که علت داری، «یا علت خودت هستی(باطل است) و یا علت خودت نیستی»؛
4. در صورتی که علت خودت نیستی، «یا علت مثل تو است(باطل) و یا علت مثل تو نیست».

مقدمه اول که «تو معدوم بودی و موجود شدی» بدیهی است

اثبات وجود خداوند از طریق امکان وقوعی

میتوان از وجود ممکن به امکان وقوعی رسید و اگر ممکن الوجود، امکان وقوعی داشته باشد باید واجب الوجود موجود باشد والا محال لازم میآید یعنی بدون وجود واجب، ممکن الوجود امکان وقوعی هم نخواهد داشت

برهان امکان و وجوب

مدعا: واجب الوجود هست.

1. موجودی هست. این قضیه بدیهی است زیرا موجودی که هست می تواند وجود خود ما باشد که معلوم به علم حضوری است یا وجود دیگران باشد که از فطریات است[یا از محسوسات].
2. هر موجودی عقلاً یا ضروری الوجود است یا ضروری الوجود نیست. این قضیۀ منفصلۀ حقیقیه هم بدیهی است چون از موارد اجتماع نقیضین است.
3. نتیجه: موجودی که هست یا ضروری الوجود است یا ضروری الوجود نیست.
4. اگر موجودی که هست ضروری الوجود است نتیجه ثابت است؛ زیرا ضروری الوجود همان واجب است؛ یعنی موجودی است که وجود برای آن ضرورت داشته و محال است که از آن جدا شود.
5. اگر موجودی که هست ضروری الوجود نیست آنگاه ممکن خواهد بود؛ زیرا ضروری العدم (ممتنع الوجود) نمی تواند باشد چون در این صورت محال است موجود شود که خلاف مقدمه ی اول است.
6. هر ممکن الوجودی که هست علتی دارد^[1] (اصل علیت). ممکن الوجود چیزی است که خود به خود موجود نیست؛‌ زیرا اگر ذاتاً و بدون عاملی بیرونی از خود موجودیت داشت در این صورت این موجود، واجب الوجود بود نه ممکن الوجود. بنابراین ممکن الوجود چنانکه بدون علت موجود شود لازمه اش این است که هم خود به خود موجود نباشد (به دلیل ممکن بالذات بودن) و هم خود به خود موجود باشد(اگر برای موجود شدن نیاز به علت نداشته باشد) و این تناقض است.
7. علت ممکن یا واجب است یا به واجب منتهی می شود؛‌ زیرا در غیر این صورت دور یا تسلسل بوجود می آید و هر دو باطل است...
8. پس تنها فرض صحیح آن است که علت ممکن،‌ یا واجب است یا به واجب منتهی می شود به این ترتیب وجود واجب اثبات می شود.^[2]